Wegetarianizm i jego odmiany. Wypróbuj przepis na wyjątkowe danie bezmięsne – liczi z szafranem

Wegetarianizm to nie tylko sposób odżywiania się, ale też styl życia. Poznaj jego odmiany i wypróbuj oryginalny przepis na wegetariański specjał autorstwa Zbigniewa Kurleto – mistrza kuchni, członka Fundacji Klubu Szefów Kuchni oraz eksperta Ogólnopolskiego Programu Promocyjnego „Doceń polskie”.

Trudno określić dokładną datę pojawienia się wegetarianizmu na świecie. Można przyjąć, że istnieje tak długo, jak człowiek. Jest to dieta wyłączająca z menu mięso wszelkiego rodzaju. Oznacza to wykluczenie ryb, wieprzowiny, wołowiny, baraniny, drobiu, dziczyzny itp. Dieta wegetariańska ma co najmniej kilka odmian.

Wegetarianizm i jego odmiany

Najpowszechniejszą odmianą wegetarianizmu jest laktoowowegetarianizm polegający na rezygnacji z potraw mięsnych (wszystkich, łącznie z rybami). Rodzaj takiej diety dopuszcza jednak do jadłospisu produkty pochodzące od zwierząt. Semiwegetarianie wykluczają z kolei tylko jedzenie czerwonych gatunków mięs: w ich jadłospisie dopuszczalne są małe ilości ryb i nabiału. Laktowegetarianizm polega zaś na wyeliminowaniu z diety nie tylko mięsa i ryb, ale również jajek. Zwolennicy tego sposobu odżywiania nie wykluczają za to spożywania mleka i jego przetworów. Owowegetarianie natomiast nie jedzą mleka i przetworów mlecznych, ale nie rezygnują z jajek.

Jak widać, wegetariańskich nawyków żywieniowych jest sporo i na tym nie koniec. Do zwolenników bardziej restrykcyjnego menu należą weganie. Wyrzekają się – prócz mięsa oczywiście – jajek, miodu, serów i przetworów mlecznych. Jeszcze radykalniejsi są witarianie, jedzący jedynie surowe warzywa i owoce, orzechy oraz nasiona roślin strączkowych. Nie spożywają niczego podgrzanego powyżej 42 stopni Celsjusza, rezygnują z picia kawy, herbaty i soków na rzecz świeżej wody. Wydawać by się mogło, że jest to najostrzejsza odmiana wegetarianizmu, ale nie. Frutarianie nie jedzą nie tylko mięsa czy produktów pochodzenia zwierzęcego, ale też owoców i warzyw dostępnych na rynku, gdyż zerwanie ich z drzewa czy krzewu traktują jako uśmiercanie. Zwolennicy frutarianizmu posilają się tylko tymi warzywami i owocami, które same spadną z drzewa. Czasami też pozwalają sobie na zjedzenie niewielkich ilości warzyw liściastych (sałaty lub szpinaku).

Dzięki badaniom, przeprowadzonym przez Instytut Badania Opinii Homo Homini na zlecenie firmy LightBox, można dowiedzieć się, że w 2013 r. w Polsce ok. 3,2% dorosłych Polaków nie jadło mięsa. Motywacje są różne. Część osób rezygnuje z mięsa ze względów zdrowotnych czy też smakowych, inni w ten sposób przeciwstawiają się cierpieniu i zabijaniu zwierząt.

Do najbardziej znanych zwolenników diety bezmięsnej należą między innymi aktor Krzysztof Pieczyński, aktorka Maja Ostaszewska, działaczka społeczna Barbara Labuda, czy Natalia i Paulina z zespołu „Sistars”. Wegetarianką jest także filozof Maria Grodecka, której dzieła dotyczące wegetarianizmu oraz zdrowego odżywiania stanowią wzorzec dla sympatyków diet bezmięsnych.

Fakty i mity dotyczące wegetarianizmu
Faktem jest, że całkowite wyeliminowanie produktów pochodzenia zwierzęcego grozi niedoborem witaminy D, B12 i niedokrwistością. Prawdą jest także, że brak mleka i przetworów mlecznych może skutkować niedoborem wapnia w organizmie. Nie zapominajmy również, że żelazo pochodzenia roślinnego jest gorzej wchłaniane przez organizm niż żelazo pochodzenia zwierzęcego. Dlatego tak ważne jest odpowiednio skomponowane menu, w którym dostarczymy organizmowi wszystkie potrzebne substancje odżywcze. Warto natomiast pamiętać, że osoby, których dieta jest bogata w produkty roślinne mają niższy poziom cholesterolu we krwi.

Czy wegetarianizm prowadzi do niedoboru białka w organizmie? Nie! – Białka jest dużo w wielu produktach roślinnych, choćby strączkach. Problem stanowi jakość białka roślinnego. Buduje je bowiem znacznie mniej niezbędnych naszemu organizmowi aminokwasów (tzw. egzogennych) niż białko zwierzęce. Dlatego tylko to ostatnie określamy jako pełnowartościowe – wyjaśnia Katarzyna Szatkowska, dietetyk. – Niestety, dieta wegetariańska często wiąże się z niedoborem wapnia, żelaza oraz witaminy B12. Stąd niezbędna jest suplementacja, którą powinien wspierać się każdy niejedzący mięsa – dodaje K. Szatkowska.

A to ciekawe!
W Polsce wegetarianizm promują takie instytucje, jak stowarzyszenie Empatia, Fundacja Viva!, Akcja dla Zwierząt, a także internetowe serwisy wegetariańskie oraz różne fora. Zwolennicy diet bezmięsnych celebrują swoje święto 1. października oraz 11. stycznia.

Miesięcznik „Wegetariański Świat” miał swoją premierę w 1994 roku, zaś magazyn „Vege” – w 1999. Obydwa tytuły są wydawane do dziś.

Wegetariańskie małe co nieco
– Kuchnia wegetariańska, modna od kilku lat, pozwala odżywiać się człowiekowi z dbałością o zdrowie. Proszę jednak pamiętać o tym, że Europejczycy – od tysięcy lat przyzwyczajeni do jedzenia mięsa – powinni od czasu do czasu wspierać swoją dietę białkiem i tłuszczem zwierzęcym. Nie musi być to koniecznie mięso, ale produkty i potrawy przetworzone w taki sposób, abyśmy to akceptowali. Dbałość o zdrowie nie powinna wynikać z mody i aktualnych trendów, ale wieloletnich, pozytywnych nawyków oraz naukowych podstaw dotyczących zdrowego odżywiania się – podkreśla Zbigniew Kurleto, mistrz kuchni, członek Fundacji Klubu Szefów Kuchni oraz ekspert Ogólnopolskiego Programu Promocyjnego „Doceń polskie”. – Pojęcie zdrowej, ekologicznej kuchni jest obecnie nadużywane. Konsument powinien zwracać uwagę na to, co kupuje, nie kierować się tylko przekazem reklamowym, lecz także zdrowym rozsądkiem i sprawdzać etykiety zamieszczane na produktach – dodaje ekspert programu „Doceń polskie”.

Przepis na Liczi faszerowane musem marchewkowym z szafranem to pomysł mistrza kuchni, Zbigniewa Kurleto. W tym ekstrawaganckim, ale zarazem łatwym w przygotowaniu daniu rozsmakuje się niejeden zatwardziały wielbiciel dań mięsnych, toteż zachęcamy do przygotowania posiłku!

Przepis na Liczi faszerowane musem marchewkowym z szafranem

Składniki:

– Liczi świeże 10 sztuk lub z puszki

– Marchewka (300 g)

– Śmietana 30% (0,20 l)

– Szafran (1 g)

– Gałka muszkatołowa (1 g)

– Sól

– Pieprz

– Cytryna

Sposób wykonania:

Liczi oczyścić z wierzchniej skórki i pestek. Nastawić do niewielkiego naczynia marchewkę pokrojoną w plastry i zalać niewielką ilością wody, gotować do miękkości. Następnie zmiksować w blenderze, dodając niewielką ilość śmietany, aby uzyskać masę o konsystencji puree, doprawić solą, pieprzem i dodać szafran oraz gałkę muszkatołową. Liczi nafaszerować. Podawać z cząstką cytryny.